Terapia

Grecki źródłosłów terminu „psychoterapia” (gr. psyche — dusza, therapeia — przywracanie zdrowia chorym, leczenie) oznacza postępowanie lecznicze wobec duszy. Słownik wyrazów obcych (1980) definiuje psychoterapię jako „metodę leczenia chorób psychicznych i nerwowych poprzez psychologiczne oddziaływanie na pacjenta”.

Jestem psychoterapeutą, prowadzącym terapię w nurcie poznawczo-behawioralnym (Cognitive Behavioral Therapy CBT).  Leczenie pacjenta opiera się na konceptualizacji czyli rozumieniu indywidualnych pacjentów, ich konkretnych przekonań i wzorców zachowań. Terapeuta, stosując różne techniki, dąży do wywołania zmiany poznawczej – modyfikacji myślenia i systemu przekonań pacjenta – w celu spowodowania trwałej zmiany emocjonalnej i behawioralnej.  Judith S. Beck „Terapia poznawczo-behawioralna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego , Kraków 2012, s. 2.

INTERAKCYJNY MODEL FUNKCJONOWANIA PSYCHIKI W TERAPII POZNAWCZO-BEHAWIORALNEJ

JEŚLI MASZ OBAWY LUB WĄTPLIWOŚCI

  1. Nie jesteś zobowiązany do minimalnej liczby sesji, może się tak zdarzyć, że już po kilku sesjach, kontynuując samodzielnie pracę w domu, Twoja terapia się zakończy.
  2. Pomyśl o terapii jako o eksperymencie, który jest procesem i dzięki niemu poznasz siebie, swoje trudności i możliwości ich rozwiązania.
  3. Terapia nie wiąże się z ryzykiem, warto dać sobie szansę i spróbować nauczyć się nowych umiejętności, które sprawią, że Twoje życie się zmieni.
  4. Możesz się martwić, że terapia Ci nie pomoże i nie przyniesie żadnych efektów, warto sprawdzić jak jest naprawdę i doświadczyć zmian, które sprawi terapia.
  5. W trakcie psychoterapii konfrontujesz się ze swoimi myślami, które mogą być nierealistyczne i nieprzydatne.
  6. Kwestionujesz samokrytykę i zastępujesz ją realną samooceną.

ETAPY PROCESU PSYCHOTERAPII

ETAP 1 

  1. Diagnoza kliniczna. Ocena kliniczna problemu, badanie stanu psychicznego pacjenta(zastosowanie ustrukturalizowanego wywiadu klinicznego oraz narzędzi psychometrycznych).
  2. Konceptualizacja problemu(formułowanie problemu pacjenta na podstawie danych od niego uzyskanych).
  3. Określenie celów terapii.

ETAP 2

  1. Określenie czasu poświęconego realizacji każdego z celów.
  2. Zaplanowanie technik pracy nad realizacją każdego z celów.
  3. Interwencje nastawione na realizację celów – zmniejszenie intensywności lub wyeliminowanie kluczowych problemów.
  4. Ocena skuteczności zastosowanych technik pracy terapeutycznej.

ETAP 3

  1. Zapobieganie nawrotom.
  2. Ocena skuteczności terapii.
  3. Zakończenie terapii.

W każdej z faz terapii istotna jest motywacja i zaangażowanie pacjenta, a także dbałość terapeuty o jakość relacji terapeutycznej umożliwiającej proces zmiany. A. Popiel, E. Pragłowska, „Psychoterapia poznawczo-behawioralna, teoria i praktyka. Wydawnictwo paradygmat, Warszawa 2008, s. 90.

CHARAKTERYSTYKA PROCESU PSYCHOTERAPII

Przed rozpoczęciem procesu psychoterapii, psychoterapeuta przeprowadza ustrukturyzowany wywiad i stosuje narzędzia psychometryczne, służące diagnozie problemu.

Podczas trwania psychoterapii, pacjent wspólnie z psychoterapeutą, ustala cele, które są stopniowo uzupełniane bądź modyfikowane, w oparciu o możliwości pacjenta, a także, uzyskane w trakcie trwania procesu, postępy. Wszelkie zmiany, ich rodzaj, kierunek oraz tempo uwzględniają stan psychiczny, fizyczny, społeczny pacjenta.

Psychoterapia jest procesem, który wymaga czasu. Opiera się na relacji terapeutycznej, zbudowanej na zaufaniu pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą. Psychoterapeuta posiada odpowiednie kwalifikacje w zakresie psychologii, psychiatrii oraz psychopatologii. Nie jest to osoba, która jest doradcą życiowym i mówi co należy zrobić w zaistniałej sytuacji. Psychoterapeuta nie wskazuje gotowych metod działania i dróg, które należy wybrać, jako najlepszych i jedynych właściwych. Rolą psychoterapeuty jest pomoc w budowaniu wewnętrznej siły, opartej na dojrzałości oraz wysokim poczuciu własnej wartości.

Charakter sesji, czas trwania oraz liczba zostaje określona przed rozpoczęciem procesu psychoterapii i spisana w kontrakcie zawartym pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą.

Pacjent, by uzyskać postawione na wstępie psychoterapii cele, potrzebuje wysokiej motywacji, dzięki której jego praca jest efektywna, a chęć do zmiany wyraźna.

LECZENIE FARMAKOLOGICZNE

Niekiedy potrzebne jest pacjentowi leczenie farmakologiczne. Środki farmakologiczne redukują objawy, lecz źródło – problem pozostaje. Odbierają nam one okazję do zrozumienia naszego stanu, nauki nowych umiejętności i strategii działania. Leki nie chronią nas przed nawrotami objawów. Psychoterapia zaś jest procesem, który umożliwia nam poznanie źródła – problemu odpowiedzialnego za nasz stan, a jej pomyślne przeprowadzenie stanowi możliwość wyleczenia zaburzenia.

SKUTECZNOŚĆ PSYCHOTERAPII

Jeśli chodzi o skuteczność działania, to psychoterapia poznawczo-behawioralna jest najlepiej udokumentowaną w literaturze naukowej metodą leczenia.

DLA KOGO JEST PSYCHOTERAPIA POZNAWCZO-BEHAWIORALNA

  1. Zaburzenia afektywne nastroju
  • dystymia
  • depresja
  • cyklotymia
  • zaburzenie afektywne dwubiegunowe CHAD
  1. Zaburzenia nerwicowe
  • fobia społeczna
  • agorafobia
  • fobie specyficzne (np. klaustrofobia)
  • zaburzenia lękowe uogólnione GAD
  • zaburzenia lękowe z napadami lęku (lęk paniczny)
  • zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne
  • zburzenia hipochondryczne
  • reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne
  • ostra reakcja na stres
  • zespół stresu pourazowego (PTSD)
  1. Zaburzenia odżywiania
  • jadłowstręt psychiczny
  • bulimia
  1. Praca z gniewem i drażliwością
  2. Chroniczne zmęczenie

SKĄD MAM WIEDZIEĆ, ŻE PSYCHOTERAPIA DZIAŁA?

Podczas trwania procesu psychoterapii, wielu pacjentów, już po kilku sesjach, odnotowuje spadek liczby objawów. Zaś te objawy, które nadal są odczuwane mają łagodniejszy charakter.

CO DZIEJE SIĘ Z PACJENTEM PODCZAS PSYCHOTERAPII?

Dysfunkcyjne przekonania, schematy i stereotypy, błędna interpretacja zdarzeń oraz ich ocena, a także nieadekwatne reakcje emocjonalne, ulegają zmianie. Zaburzone relacje interpersonalne ulegają poprawie. Modyfikacji ulega nasze poczucie własnej wartości. Problemy rodzinne, zawodowe i osobiste przyjmują inną formę – nie są już tak trudne i z czasem, dzięki opanowanym strategiom, zostają rozwiązane.

Ustępują i w końcu całkowicie zanikają

  • objawy emocjonalne – lęk, brak poczucia bezpieczeństwa, smutek, poczucie winy, poczucie utraty kontroli, żal, wściekłość, niepewność, poczucie bezradności, apatia, panika, rozpacz, złość
  • objawy behawioralne – wycofanie się, zaburzenia snu, brak koncentracji, nadmierny apetyt/brak apetytu, wybuchy gniewu, zmiana w dotychczasowej aktywności, nasilenie się zmęczenia, trudności w normalnym funkcjonowaniu, płacz
  • objawy poznawcze – natrętne myśli, niepewność, koszmary senne, problemy z uwagą, koncentracją, pamięcią, poczucie beznadziei, negatywna interpretacja doświadczeń
  • objawy fizjologiczne – przyspieszona akcja serca, suchość w ustach, problemy ze strony układu pokarmowego, napięcie mięśni, bóle karku, głowy i potylicy

 

KORZYŚCI Z UDZIAŁU W PSYCHOTERAPII

Pacjent poznaje siebie, uzyskuje głęboki wgląd emocjonalny. Uczy się funkcjonować sposób bardziej adekwatny do istniejących sytuacji. Potrafi zmierzyć się z bolesnymi doświadczeniami ze swojego życia oraz przyjąć wobec nich dojrzałą i właściwą perspektywę. Pacjent umie artykułować swoje potrzeby, wyrażać swoje emocje. Czerpać radość i satysfakcję z samego faktu istnienia.
Dotychczasowe życie nabiera sensu, poczucia spełnienia. Pacjent odzyskuje harmonię.

Kontakt